اتاق بازرگانی ایران و ترکیه از کاهش ۹۹ درصدی صادرات نفتی ایران به ترکیه خبر می‌دهد. حجم مبادلات تجاری دو کشور به شدت کاهش یافته است. ترکیه علی‌رغم تبلیغ برای صنعت گردشگری خود، مایل به پذیرش شهروندان ایران نیست.
مهرداد سعادت، رییس اتاق بازرگانی ایران و ترکیه می‌گوید شیوع بیماری کرونا صادرات ایران به ترکیه را در مجموع حدود ۸۵ درصد کاهش داده است. اتاق بازرگانی ایران و ترکیه علت کاهش چشمگیر این مبادلات را کاهش ارزش صادرات کالایی ایران به ترکیه دانسته و مهمترین عامل آن را افت بیش از ۹۹ درصدی صادرات کالاهای نفتی ایران به این کشور عنوان کرده است.
روشن نیست که آیا توقف صادرات گاز ایران به ترکیه نیز در این محاسبه منظور شده است یا خیر. صدور گاز ایران به ترکیه ۱۲ فروردین‌ماه پس از انفجار خط لوله انتقال گاز در خاک ترکیه متوقف شد و سه ماه بعد پس از تعمیرات این خط لوله، در تیرماه از سرگرفته شد.
در شش ماه نخست سال ۲۰۲۰ میلادی (بهمن تا تیر ماه) حجم مبادلات تجاری ایران و ترکیه، نسبت به مدت مشابه سال پیش ۷۳ درصد کاهش داشته است. بیشترین ارزش صادرات کالایی ایران به ترکیه مربوط به صادرات پلاستیک و اجزای آن بوده است. ایران در مجموع ۴۱۷ میلیون دلار از کل صادرات خود به ترکیه در آمد داشته است.
این درحالی است که ارزش صادرات ایران به ترکیه در مدت مشابه سال قبل، ماهانه حدود ۴۰۳ میلیون دلار بود.
ترکیه که یکی از بزرگترین شرکاری تجاری ایران به شمار می‌رود، سال ۹۸ خورشیدی در مجموع ۶ میلیارد و ۴۶ میلیون دلار از ایران کالا وارد کرده بود.
نکته جالب توجه اینکه واردات کالایی ایران از ترکیه، در شش ماه نخست سال جاری میلادی تنها ۴۵ درصد کاهش داشته است. ایران کالاهایی از جمله دیگ‌‌های بخار آب گرم، ماشین آلات و وسایل مکانیکی، اجزا و قطعات آن را از ترکیه وارد کرده است.
رییس اتاق بازرگانی ایران و ترکیه اما می‌گوید پس از بازگشایی مجدد مرزها، تجارت دو کشور "افزایش شدید داشته و بازرگانان سعی می‌کنند تا کاهش حجم تجارت ناشی از کرونا را جبران کنند".
ترکیه پس از شیوع گسترده ویروس کرونا در ایران مرزهای خود با ایران را بست. درحالیکه مرز هوایی دو کشور هنوز گشوده نشده، گذرگاه زمینی بازرگان ۱۵ خرداد باز شد.
گمرک بازرگان در شمال آذربایجان‌غربی یکی از مبادی سه‌گانه تجارت مرزی ایران و ترکیه است که به صورت شبانه‌روزی فعال است. این گذرگاه دروازه ورود ایران به کشورهای اروپایی به شمار می‌رود و در فاصلهٔ یک کیلومتری شهر بازرگان از توابع شهرستان ماکو در آذربایجان‌غربی قرار دارد.
با گذشت دو ماه از بازگشایی مرز بازرگان، كامیون‌های ایرانی همچنان روزها و گاه یک هفته در صف‌های طولانی پشت این گذرگاه منتظر ورود به خاک ترکیه می‌مانند. ایران خواستار افزایش تعداد ساعات کاری گمرک ترکیه برای تسهیل ورود کامیون‌های باری این کشور به خاک ترکیه است. مرز هوایی دو کشور نیز هنوز باز نشده است.
جلال ابراهیمی، رییس خانه اقتصاد ایران و ترکیه به خبرگزاری ایسنا گفته است صنعت توریسم و گردشگری ترکیه یکی از اصلی‌ترین بخش‌های تاثیرگذار اقتصاد این کشور است و ترکیه حتی علی‌رغم شیوع کرونا تلاش کرد در کوتاه‌ترین زمان ممکن شرایط بازگشت توریست‌ها به این کشور را فراهم کند اما مسافران ایرانی هنوز اجازه ندارند وارد ترکیه شوند. ترکیه سال گذشته میلادی حدود ۴۵ میلیون گردشگر خارجی داشت و از صنعت توریسم بیش از ۲۴ میلیارد دلار درآمد ارزی کسب کرد. وزارت گردشگری ترکیه گردشگران ایرانی را دومین گروه بزرگ گردشگران خارجی شهر استانبول معرفی کرده بود.
اما حال جلال ابراهیمی به ایسنا گفته است: «تعداد زیادی از دانشجویان ایرانی یا افرادی که شغل یا سرمایه گذاری در ترکیه دارند، در هفته‌های گذشته با مشکل جدی مواجه شده‌اند تا جایی که تنها راه رفت و آمد آنها هواپیمایی قطر بوده که این شرکت نیز اصرار به فروش رفت و برگشت بلیط دارد و همین امر در کنار افزایش ساعت پروازها، هزینه‌ای جدی برای ایرانی‌ها به وجود آورده است.»
باوجود رایزنی‌های ایران مرز هوایی دو کشور هنوز بسته است. رسانه‌های ایران که احتمال از سرگیری پروازهای ایران−ترکیه را از ۲۵ مرداد مطرح کرده بودند، حال اخبار تأیید نشده‌ای از احتمال از سرگیری این پروازها از ۱۱ شهریور منتشر کرده‌اند.
رئیس‌خانه اقتصاد ایران و ترکیه می‌گوید فراهم کردن شرایط سفر شهروندان ایرانی به ترکیه نیازمند "مذاکرات جدی میان مقامات ایران و ترکیه" است "تا همانطور که شهروندان بسیاری از کشورهای درگیر با کرونا به ترکیه سفر می‌کنند، شرایط برای شهروندان ایران نیز فراهم شود".
