چین نیز مانند ایران به پنهانکاری مشهور است، اما حداقل بعد از شیوع کرونا، درباره ابعاد آن به شفاف‌سازی بیشتر رو آورد. تحولات بیماری در چین نشان داد که این روش جواب می‌دهد؛ موضوعی که می‌تواند از جمله برای ایران مفید باشد.
چین با اقتصادی به بزرگی ۱۵ تریلیون و ۳۰۰ میلیارد دلار که سهمی ۵/ ۱۷ درصدی در تولید ناخالص داخلی جهان دارد، چند ماهی بود که انتشار آمارهای اقتصادی را نیز متوقف کرده بود، اما تازه‌ترین گزارش مرکز آمار و گمرک این کشور نشان از آسیب چشمگیر ویروس کرونا به اقتصاد این کشور دارد.
معمولا بورس‌های معتبر جهانی نبض اقتصادی یک کشور هستند و وضعیت را تا حدود زیادی نشان می‌دهند. در خلال دو ماه و نیمی که از سال جاری میلادی می‌گذرد و چین آمارهای اقتصادی کشور را منتشر نمی‌کرد، نگاهی به وضعیت بورس این کشور نشان می‌داد که وضعیت بسیار نگران‌کننده است.
به رغم ده‌ها میلیارد دلار کمک‌های دولتی، بازار بورس شانگهای به ارزش بیش از پنج تریلیون دلار از نیمه ژانویه سال جاری تاکنون با افت ۱۲ درصدی شاخص مواجه شده است.
نهایتا هفته گذشته گمرک چین بعد از دو ماه تعلل اعلام کرد صادرات کشور در دو ماه ابتدایی سال نسبت به بازه زمانی مشابه پارسال ۲/ ۱۷ درصد افت داشته است. کل صادرات کشور در این مدت حدود ۲۹۲ میلیارد دلار بوده است که هفت میلیارد دلار کمتر از واردات کشور است.
در پی آن، مرکز آمار چین طی گزارشی که دوشنبه ۲۶ اسفند منتشر کرد، گفت که طی دو ماه ابتدایی سال جاری میلادی حدود پنج میلیون نفر در چین کار خود را از دست داده‌اند.
این گزارش می‌گوید که تولیدات صنعتی کشور طی این دوره ۵/ ۱۳ درصد نسبت به دور مشابه پارسال کاهش یافته است. البته تولیدات صنعتی در واحدهایی که توسط بخش خصوصی یا خارجی‌ها تامین مالی شده، بیش از ۲۰ درصد کاهش یافته است، اما صنایع دولتی چین با هفت درصد افت تولید مواجه شده‌اند.
چنین آماری برای چین که میزبان بسیاری از غول‌های صنعتی و تکنولوژی جهان، از صنعت خودروسازی تا موبایل و غیره است، یک فاجعه تمام عیار است. برای نمونه، شرکت اپل آمریکا در چین واحدهای تولیدی دارد و از طرفی چین سومین بازار بزرگ محصولات اپل است.
آمریکا و اروپا اولین و دومین بازارهای بزرگ اپل هستند و وضعیت در این مناطق نیز بسیار نگران‌کننده است، بطوری که ارزش هر سهم شرکت اپل از ژانویه سال جاری تاکنون ۱۴ درصد افت داشته و به ۲۴۲ دلار رسیده است.
چنین افت ارزشی برای شرکتی به ارزش ۱۳۰۰ میلیارد دلار بسیار دردناک است.
مرکز آمار چین می‌گوید بخش خدمات نیز با افت ۱۳ درصدی مواجه شده است. بخش خدمات چین نیز مانند ایران، کمی بیش از نیمی از اقتصاد کشور را تشکیل می‌دهد و چنین افتی در بخش خدمات برای مردم و اقتصاد چین تبعات بیشتری از بخش صنعت دارد.
چین می‌گوید طی دو ماه ابتدایی سال، سرمایه‌گذاری‌ها در بخش زیرساخت‌های کشور ۳۰ درصد و در بخش ساختمان ۱۶ درصد افت کرده و شمار خرید و فروش املاک نیز ۴۰ درصد کاهش یافته است.
همچنین در حالی که تورم در کشور دو برابر شده و به ۳/ ۵ درصد رسیده، رشد قیمت کالاهای خوراکی به بالای ۱۵ درصد رسیده است.
چین خاستگاه ویروس کرونا است و بیشترین آمار قربانیان کرونا در جهان را دارد. گزارش‌ها حاکی است دولت چین از وجود ویروس کرونا از اکتبر پارسال باخبر بود، اما تا ژانویه سال جاری دامنه و تبعات آن را پنهان کرد. بعد از شیوع گسترده ویروس، نهایتا به شفاف‌سازی و تدابیر سخت‌گیرانه رو آورد و موفق شد حداقل جلوی شیوع ویروس در کشور را بگیرد.
بر اساس آمارهای رسمی، بیش از سه هزار و ۲۲۰ نفر تا کنون در چین بر اثر ویروس کرونا جان باخته‌اند، اما این کشور با قرنطینه مناطق آلوده و سیاست‌های بسیار سخت‌گیرانه موفق شد جلوی گسترش این بحران را بگیرد و شفافیت به خرج دهد؛ تجربه‌ای که می‌تواند برای ایران نیز مفید باشد.
ادامه پنهانکاری در ایران:
در مورد ایران، پنهانکاری دولت برای هفته‌ها از زمان شروع شیوع کرونا وهمچنین عدم قرنظینه شهر قم که منشا ویروس کرونا در کشور بود، تبدیل به چالشی عظیم شده و اکنون کل کشور در فاصله کوتاهی درگیر ویروس کرونا هستند و تحقیقات رسانه‌های مستقل، نهادهای بین‌المللی و سخنان برخی نماینده‌های مجلس نیز نشان می‌دهد باز هم دولت ایران در تلاش است تا آمار واقعی قربانیان کرونا را مخفی نگه داشته و بسیار کمتر از آنچه وجود دارد، اعلام کند.
شفاف‌سازی یکی از ارکان اساسی مواجهه و مهار بحران‌ها است؛ چه بحران سلامت و چه اقتصاد.
در مورد تبعات اقتصادی بحران، دولت ایران هیچ آماری منتشر نکرده است و اصولا معلوم نیست چه برنامه‌ای برای جبران صدمات اقتصادی ویروس کرونا دارد، چه تعداد از شهروندان کار خود را از دست داده‌اند، وضعیت صادرات کشور در چه حالی است و تولید ناخالص داخلی بخش‌های مختلف کشور چه تاثیری از بحران کرونا گرفته‌اند؛ و نهایتا چه میزان از بودجه کشور محقق شده و کسری بودجه به چه میزانی است.
شاید در نگاه اول به نظر برسد، دولت خود این آمارها را می‌داند و می‌تواند مدیریت کند، اما نگاهی به وضعیت بورس ایران نشان می‌دهد پنهانکاری دولت در عدم تبیین شیوع کرونا و تبعات آن، باعث شده بسیاری از مردم به امید جلوگیری از افت ارزش دارایی‌های ریالی خود در بازار بورس سرمایه‌گذاری کنند و شاخص بورس تهران از ابتدای اسفند تا نیمه ماه با جهشی ۱۶ درصدی به ۵۵۵ هزار واحد برسد، اما طی هفته جاری با افتی ناگهانی به زیر ۵۰۷ هزار واحد سقوط کند.
این یعنی زیان هنگفت کسانی که تحت تاثیر اطمینان‌هایی که از مقامات جمهوری اسلامی شنیده و به تبعات و ابعاد بحران کرونا آشنا نبودند، سرمایه‌های خود را به بورس سرازیر کردند.
حسن روحانی، چهار روز بعد از اعلام رسمی ورود کرونا به کشور، سه‌شنبه ۶ اسفندماه بود که به صراحت گفت از «شنبه هفته آینده روال کشور به حالت عادی باز خواهد گشت».
* مطالب منتشر شده در این صفحه صرفا بازتاب دهنده نظر و دیدگاه نویسندگان آن است.
